Unikalne odkrycie historyków w Paryżu. Znaleziono XVII-wieczną mapę Rzeczpospolitej

Znaleziono XVII-wieczną mapę Rzeczpospolitej

Historycy z Uniwersytetu w Białymstoku na ręcznie narysowaną, ogromną (198x183 cm) XVII-wieczną mapę natrafili podczas poszukiwań we Francuskim Archiwum Państwowym. Mapa zachowała się wyjątkowo dobrze, jak poinformowała PAP uczelnia. Dzięki jej dobremu stanowi możemy podziwiać nawet fragmenty drewnianej ramy, w którą oprawiono mapę a także pozostałości drzewca z elementami dawnych złoceń. Mapę zatytułowano: "CARTE ET DESCRIPTION GÉNÉRALE DES ESTATS DE LA COURONNE DE POLOGNE OÙ SONT LE ROYAUME DE POLOGNE, LES DUCHÉS DE PRUSSE, MAZOVIE, RUSSIE NOIRE, LE GRAND DUCHÉ DE LITHUANIE, LES PROVINCES DE VOLHYNIE, PODOLIE, UKRAINE OU PAYS DES COSAQUES, DIVISÉS EN LEURS PALATINATS, SUBDIVISÉS EN CHASTELLENIES", czyli po polsku "Mapa i opis generalny ziem Rzeczypospolitej, przedstawiający Królestwo Polskie, Księstwo Pruskie, Mazowsze, Ruś, Wielkie Księstwo Litewskie, Wołyń, Podole, Ukrainę i ziemie Kozackie, podzielony na województwa z zaznaczonymi kasztelaniami". 

fot. Archiwum Prywatne Dr. Wojciecha Walczaka/Uniwersytet w Białymstoku

Wyjątkowe odkrycie historyków

Kto był autorem niezwykłej mapy? Badacze podejrzewają, że mógł nim być Guillaume Sanson, żyjący w XVII wieku uznany kartograf i geograf. Historycy sądzą także, że mapę mógł narysować na podstawie prac swojego ojca, Nicolasa Sansona, założyciela francuskiej szkoły kartografii, tzw. "szkoły z Dieppe". To on również był odpowiedzialny za stworzenie wiernopowierzchniowej siatki kartograficznej dla całej Ziemi. 

fot. Mapa Świata 1961 rok/ Wikipedia Commons

O istnieniu nowo odkrytej mapy historycy przez wiele lat nawet nie mieli pojęcia. Dopiero w 2016 roku natrafiono na rękopis, opisujący ziemię Rzeczpospolitej. "Był to wykonany przez Sansona opis geograficzny ziem Polski i Litwy wraz z mapami szczegółowymi Rzeczypospolitej. Zawierał charakterystykę tych terenów, a także bardzo obszerny indeks miejscowości wraz z podanymi współrzędnymi geograficznymi. Dzieło to opierało się przede wszystkim na informacjach sporządzonych wcześniej przez innego kartografa, Guillaume’a de Vasseur Beauplana, ale zawiera dodatkowe obiekty, które uszczegóławiają obraz Rzeczypospolitej. Praca ta świadczyła o tym, że musiała powstać rękopiśmienna mapa generalna Rzeczypospolitej różniąca się od innych znanych wersji, drukowanych" - tłumaczył w komunikacie podanym przez Uniwersytet w Białymstoku Dr. Wojciech Walczak, jeden z badaczy odpowiedzialnych za odnalezienie unikatowej mapy. 

Dlaczego mapy nie wydano drukiem?

Choć wszystkie wątpliwości związane z historią cudownie odnalezionej mapy badacze mają nadzieję rozwiać w 2019 roku, już teraz mają swoje hipotezy na temat jej prawdopodobnych losów. Historycy uważają, że znaleziony egzemplarz sporządzono na zamówienie francuskich książąt Conde. Okazuje się, że mapa, jak i opis ziemi naszego kraju miały pomóc sprawować władzę nad Rzeczpospolitą potencjalnemu nowemu władcy. Najpierw wysunięto kandydaturę Henryka Juliusza de Burbona, księcia de Conde, zwanego też Wielkim Kondeuszem. Planów tych jednak nie zrealizowano, do pomysłu wrócono więc po śmierci Jana III Sobieskiego. Tym razem zaproponowano bratanka de Burbona, Franciszka Ludwika Burbon-Conti, który również nie objął jednak polskiego tronu. W związku z tym nie zaszła też potrzeba wydania mapy drukiem, zachowano więc tylko dwie ręcznie wykonane kopie. Teraz jedną z nich będziemy mogli już niedługo podziwiać wszyscy. 

RadioZET.pl/źródło:PAPNaukawPolsce;UniwersytetwBiałymstoku/AG