Sundance Film Festival 2022 - zwycięzcy i relacja z imprezy
W weekend dobiegł końca festiwal filmowy Sundance. Impreza, która z powodu pandemii koronawirusa po raz drugi odbyła się jedynie online, wywołała żywe emocje wśród fanów kinematografii. W tym naszego specjalnego wysłannika. Które filmy wygrały i na jakie tytuły warto czekać w przyszłości? Przekonajcie się sami z naszej festiwalowej relacji.
Sundance 2022 dobiegło końca. Impreza, zapoczątkowana przez Roberta Redforda w 1978 roku, szybko stała się bastionem amerykańskiego, a potem także światowego kina niezależnego. Co roku w Park City w amerykańskim stanie Utah zbierają się gwiazdy , które prezentują swoje najnowsze osiągnięcia. W tym roku impreza miała odbyć się w trybie hybrydowym, tzn. zarówno na żywo, jak i w internecie, jednak w ostatniej chwili twórcy przestraszyli się widma koronawirusa i postanowili po raz drugi przygotować wersję festiwalu jedynie online.
Miejscem spotkań widzów miał stać się wirtualny Statek Kosmiczny, na którego pokładzie mogliśmy wchodzić w interakcję z innymi użytkownikami w formie specjalnych awatarów. „Spaceship” był też przestrzenią sekcji poświęconej nowym mediom New Frontier. Tegoroczny festiwal żył także drugim życiem na Twitterze, gdzie kinomani z całego świata wymieniali się opiniami o poszczególnych seansach. To właśnie na tej platformie w nocy z piątku na sobotę s ogłosozno też listę zwycięzców.
Sundance Film Festival 2022 – zwycięzcy
Festiwal Sundance posiada aż cztery główne sekcje konkursowe: Najlepszy Film Amerykański, Najlepszy Film Światowy, Najlepszy Dokument z USA i Najlepszy Dokument z Reszty Świata. W każdej z kategorii filmy ocenia profesjonalne Jury oraz, za pomocą ocen po każdym seansie, każdy widz festiwalu. Z tego powodu w każdym z czterech konkursów nagrodzone zostać mogą dwa filmy. W zeszłym roku Jury i publiczność były wyjątkowo zgodne, nagradzając film „ CODA” Sian Hader aż czterema nagrodami. W tym roku wybory Jury oraz widzów były jednak bardzo zróżnicowane i ze statuetką do domu wróciło aż siedem różnych tytułów. Na które z nich warto czekać najbardziej?
Sundance 2022 - Najlepszy Film Festiwalu
„Najlepszy Film Festiwalu” to nagroda publiczności, wybierana spośród wszystkich 84 produkcji z programu imprezy. W tym roku laur Najlepszego Filmu otrzymał film dokumentalny „Navalny” Daniela Rohera, który został także uhonorowany Nagrodą Publiczności kategorii Najlepszy Amerykański Film Dokumentalny.
„Navalny” pojawił się w sekcji konkursowej festiwalu znienacka, już w trakcie jego trwania. Produkcja Rohera stanowi zapis śledztwa w sprawie próby morderstwa opozycyjnego polityka. Pod tym względem film momentami sam staje się materiałem dziennikarskim, w dużym detalu rejestrującym przebieg zdarzeń.
Tym, co najbardziej przykuwa uwagę w produkcji, jest jednak jej styl i tempo, przypominające rozpędzony thriller. Montaż, muzyka, tempo zdarzeń, a także samo nieprawdopodobieństwo niektórych elementów sprawiają, że trudno uwierzyć, że niektóre kluczowe sceny wydarzyły się w prawdziwym życiu. Wprawna ręka reżysera sprawia, że historia staje się jeszcze bardziej przejmująca i angażująca, i nie tylko zaczynamy kibicować samozwańczej grupie śledczej, co jeszcze być coraz bardziej zaskoczonym, co do zasięgu i skali przedstawianego zjawiska.
Reżyser nie unika też zadawania trudnych pytań o sporne elementy z przeszłości polityka, próbując poznać jego stronę, dotyczącą najbardziej kontrowersyjnych momentów, jak chociażby wspólnych fotografii na wiecu, w którym uczestniczyli znani neonaziści. Efektem jest dzieło, które nie tylko wywołuje szybsze bicie serca, co jeszcze sprawia, że rozumiemy, dlaczego warto walczyć o ważną sprawę.
Ważny, politycznie zaangażowany obraz, który stanowi równocześnie zapis dziennikarskiego śledztwa. Poruszający film jest koprodukcją CNN i HBO Max, dlatego istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że w przeciągu najbliższych miesięcy będziemy mogli go zobaczyć na ekranach naszych telewizorów.
Sundance 2022 – Najlepszy Film (USA) – wybór Jury
„Nanny”, czyli zwycięzca sekcji fabularnej festiwalu, to opowieść o imigrantce z Senegalu, mieszkającej w Nowym Jorku. Aisha pracuje jako niania w eleganckim apartamencie pewnej bogatej pary. Próbuje łączyć koniec z końcem, by zapewnić sobie godne życie. Chce też odłożyć odpowiednią ilość pieniędzy, by umożliwić przyjazd do Ameryki swojemu synkowi.
Film rozwija się jako dramat. Do chwili, gdy bohaterki nie zaczną nawiedzać niepokojące, koszmarne wizje. „Nanny” jest bowiem kolejną, niezwykle ciekawą mieszanką dramatu z drobnymi elementami horroru, w której poważna, przejmująca historia potrafi oddziaływać na widza jeszcze mocniej właśnie dzięki dodaniu zaskakujących, nadprzyrodzonych elementów. Dzięki temu „Nanny” ma intrygujący, niepokojący klimat, który wciąga widza i każe mu zastanawiać się, co za chwilę nastąpi.
Amerykańska produkcja powinna przypaść do gustu osobom, lubiącym tę mieszankę gatunkową, choć warto zaznaczyć, że aspekt horroru wynika tutaj bardziej z umiejętnego wykorzystania folflorystycznych wierzeń niż z użycia krwi czy jump-scareów.
Sundance 2022 – Najlepszy Film (USA) – wybór widzów
Widzowie zwycięzcą okrzyknęli zaś film „Cha Cha Real Smooth” Coopera Raiffa z Dakotą Johnson i samym Raiffem w rolach głównych. Drugi pełnometrażowy film młodego Amerykanina to tak naprawdę „najbardziej sundance’owa produkcja”, jaką mogliśmy oglądać w ostatnich kilku miesiącach. Gdyby ktoś chciał znaleźć słownikową definicję „filmu z Sundance”, „Cha Cha Real Smooth” znalazłaby się tam jako najbardziej oczywisty wybór. Film opowiada o młodym chłopaku tuż po studiach, który próbuje rozpocząć swoje dorosłe życie – zmienić pracę i wyprowadzić się od rodziców. Na razie jednak chodzi do pracy bez perspektyw i pomaga swojemu młodszemu bratu.
Wszystko zmienia się, kiedy poznaje Domino (Dakota Johnson) i jej autystyczną córkę Lolę podczas jednej z imprez bar-mitzwowych. Relacja ta stanie się dla chłopaka katalizatorem zmian.
„Cha Cha Real Smooth” to urocze, pocieszne i pokrzepiające feel-good movie z bohaterami, których łatwo polubić i problemami, z którymi musiały radzić sobie nie tylko miliony ludzi na świecie, co jeszcze tysiące bohaterów filmów pełnometrażowych. Wszystkie elementy znajdują się tutaj na swoim miejscu, a sprawdzona formuła ograna jest co do ostatniej nuty. To sprawia, że „Cha Cha Real Smooth” jest filmem przyjemnym i rozczulającym, ale też takim, który widzieliśmy już kilka razy wcześniej.
To także film, który jako jeden z pierwszych znalazł swojego dystrybutora. Drugi pełnometrażowy film Coopera Raiffa trafił w ręce Apple TV+ za 15 mln dolarów. To już drugi raz, jak stosunkowo młoda platforma streamingowa zgarnia zwycięzcę jednej z najważniejszych kategorii festiwalu, po zeszłorocznym kupnie filmu „CODA” za 25 mln, co stanowiło zresztą rekord sprzedaży w całej historii imprezy.
Sundance 2022 – Najlepszy Film (Świat) – wybór Jury
Najlepszym filmem „ze świata” oczami Jurorów okazała się boliwijska „Utama”, opowiadająca o problemie pokoleniowym oraz kryzysie klimatycznym w mikroskali. Historia dotyczy trójki bohaterów – pary staruszków zamieszkujących w małym domu z dala od wszelkiej cywilizacji oraz ich wnuka, która przyjeżdża, by namówić najbliższych na przeprowadzkę bliżej rodziny, bliżej miasta. Dziadkowie nie chcą jednak przeprowadzać się ze swojej ziemi, na której żyli od dziesięcioleci, żywiąc się własnymi plonami i zarabiając z wypasu lam. Rozpocznie się dramatyczna opowieść o starciu starego świata z nowym, pokazująca na jednostkowym przykładzie, jak bardzo zmiany klimatyczne wpłynęły na życie zwykłych ludzi. W całej okolicy brakuje bowiem wody pitnej i jedynym jej źródłem jest oddalona o wiele kilometrów rzeka. Wszyscy wyczekują deszczu, który nie spadł w okolicy od ponad roku. „Utama” to ciekawa, choć bardzo powolnie rozwijana historia, pokazująca codzienność członków plemienia Quechua, którzy nie zamierzają zmieniać się dla nikogo. Nawet dla zmian klimatu.
Sundance 2022 – Najlepszy Film (Świat) – wybór widzów
Najlepszym światowym filmem w oczach widzów był zaś fiński obraz „Girl Picture”. Opowieść o trzech dziewczynach u progu dorosłości, które po raz pierwszy w życiu muszą zacząć podejmować własne decyzje i zdecydować, czy ścieżka wytyczona im przez dorosłych, jest tą, którą rzeczywiście chcą podążać. Co ciekawe – film nie jest ani szczególnie dramatyczny, ani zaskakujący, ani też specjalnie zabawny, czy wyrazisty – to historia, jakich wiele. Muszę wręcz przyznać, że wybór akurat tego filmu, jako najlepszy swojej sekcji, był więc bardzo zaskakujący. „Girl Picture” nie wyróżnia się niczym szczególnym, co przykuwałoby uwagę, a momentami przypomina wręcz tworzone taśmowo młodzieżowe seriale Netflixa. Może jednak właśnie w tym tkwi cały jego urok?
Sundance 2022 – Najlepszy Film Dokumentalny (USA) – wybór Jury
„The Exiles” to produkcja, przyglądająca się profesor Christine Choy, dokumentalistce i pani operator, która wpłynęła na pokolenia nowojorskich artystów od kilku pokoleń. W 1989 roku Choy wraz z Renee Tajimą-Pena rozpoczęły specjalny projekt filmowy, w którym przeprowadzały rozmowy z liderami protestów na chińskim placu Tiananmen. Tym, którym udało się ocaleć z masakry 4 czerwca tego roku. Mimo, że nigdy nie ukończyły swojego projektu, to dziś Choy jeździ po świecie, prezentując przygotowany w 1989 roku materiał wszystkim, którym udało się uciec i którzy wciąż nie mogą wrócić do swojego domu. Twórcy „The Exiles” – Violet Columbus i Ben Klein, podróżują razem z Choy, filmując reakcje ludzi na traumatyczne zdjęcia z przeszłości. Film stanowi więc zapis przemian społeczno-gospodarczo-społecznych, jakie zaszły w ostatnich 30 latach, umiejętnie porównując oryginalny materiał filmowy z tym, co udało się sfilmować teraz. Efektem jest przejmujący dokument, przyglądający się, jaka jest cena demokracji.
Sundance 2022 – Najlepszy Film Dokumentalny (USA) – wybór widzów
„Navalny” (Opis powyżej)
Sundance 2022 – Najlepszy Film Dokumentalny (Świat) – wybór Jury
„All That Breathes” to film dokumentalny o dwóch braciach z New Delhi, którzy zajmują się rannymi ptakami latającymi nad indyjską stolicą. Produkcja pokazuje, jak bardzo w ostatnich dziesięcioleciach zmienił się krajobraz naturalny oraz cały ekosystem wzajemnych zależności człowieka i natury, i jak bardzo działania mieszkańców miasta mają wpływ na cały otaczający ich region. Film „All That Breathes”, dzięki doskonałym zdjęciom i ciekawie zarysowanemu problemowi, pozwala zrozumieć, dlaczego każdy z nas powinien prowadzić bardziej odpowiedzialne i świadome ekologicznie działania, dla polepszenia sytuacji wszystkich wokół. Społecznie zaangażowany dokument, umiejętnie znajdujący uniwersalny przekaz w jednostkowej historii.
Sundance 2022 – Najlepszy Film Dokumentalny (Świat) – wybór widzów
„The Territory” to angażujący i zaskakujący dokument, przyglądający się problemowi deforestacji oraz nielegalnego zajmowania ziemi na terenie Amazonii w Brazylii. Historia dotyczy w szczególności rezerwatu rdzennych mieszkańców tamtych terenów, z plemienia Uru-eu-wau-wau, którzy toczą bitwę z samozwańczymi deweloperami, próbującymi przejąć ich teren. Tytułowe „Terytorium” jest bowiem kością niezgody. Wedle dawnych przepisów stanowi rezerwat przyrody, zarządzany przez plemię, ale po zmianie władzy, politycy dali niemal wolną rękę każdemu, kto chciałby wydzierżawić sobie działkę na tym terenie. Film stanowi zapis konfliktu między członkami plemienia, a „osobami z zewnątrz” i pokazuje, jak krótkowzroczne, i niebezpieczne jest myślenie niektórych ludzi. Obrazy palenia połaci lasu tropikalnego oraz tego, co po nich pozostało, są prawdziwie przejmujące i napawające grozą.
Najciekawszym w „The Territory” jest także to, że od pewnego momentu to także zapis oddolnych akcji protestacyjnych i działań przedstawicieli plemienia i produkcja stworzona przez samych zainteresowanych dla zwiększenia świadomości rozwoju sytuacji w Brazylii.
Interesującym jest też fakt, że dwa zwycięski filmy sekcji światowej – „The Territory” i „Utama” podejmują bardzo podobny problem, choć z nieco różnych stron. Przyglądają się zagadnieniu prawa do ziemi oraz zmian klimatycznych, prezentując postawy osób bezpośrednio zaangażowanych w dramatyczne wydarzenia. Zestawienie tych produkcji ze sobą daje bardzo ciekawe efekty.
Pełną listę zwycięzców, w tym tych z kategorii filmów krótkometrażowych, znajdziecie na oficjalnej stronie festiwalu.
RadioZET.pl/Sundance.org
Najlepsze filmy 2021 roku – wybór redakcji kulturalnej RadioZET.pl [ZDJĘCIA]
Tu się dzieje
