5 książek laureatów literackiej Nagrody Nobla, które powinniście przeczytać

Literacka Nagroda Nobla 2018

Decyzja o nieprzyznawaniu w 2018 roku literackiej Nagrody Nobla wiąże się z ubiegłorocznym skandalem związanym z członkinią Akademii, Katariną Frostenson. Męża kobiety oskarżono o gwałt, a także przecieki na temat tego, kto ma w danym roku otrzymać jedną z najbardziej prestiżowych nagród na świecie. Niestety, zmusiło to Komitet Noblowski do rezygnacji z uhonorowania pisarzy w tym roku. To może być jednak dla was dobry moment na nadrobienie książkowych zaległości i sięgnięcie po jeden z tytułów laureatów nagrodzonych w poprzednich latach. Jest z czego wybierać!

1. "Rozmowa w katedrze" Mario Vargas Llosa

Peruwiański pisarz Nagrody Nobla w ogóle się nie spodziewał - otrzymany w 2010 roku telefon z gratulacjami zastał go kompletnie zaskoczonego w Nowym Jorku. Zapytano o to, którą ze swoich powieści poleca czytelnikom najbardziej odpowiadał tak, jak można się było tego spodziewać. "To jakby zapytać, które ze swoich dzieci kochasz najbardziej" - ze śmiechem tłumaczył Mario Vargas Llosa. A jednak jego fani i krytycy literaccy są w dużej mierze tego samego zdania: to "Rozmowy w katedrze" wydane w 1969 roku są największym dziełem Llosy. Tytuł wbrew pozorom nie cieszy się największą popularnością wśród dorobku pisarza, przynajmniej jeśli chodzi o ilość sprzedanych kopii. Kto miał jednak okazję sięgnąć już po "Rozmowy", ten wie, że wielopłaszczyznowa fabuła powieści wciąga od pierwszych stron. Pisarz barwnie prowadzi nas przez meandry historycznych dziejów, przeplatając wątki polityczne z tymi społecznymi, dzięki czemu bardzo szczegółowo udaje mu się nakreślić mechanizmy tworzenia się dyktatury. Jaki ma ona wpływ na jednostkę? Więcej nie zamierzamy zdradzić!

2. "Dziennik Galernika" Imre Kertesz

Zmarły w 2016 roku węgierski pisarz żydowskiego pochodzenia pozostawił po sobie kilka wartych uwagi tytułów, nam do gustu najbardziej przypadł jednak "Dziennik Galernika". Zresztą zbiór esejów artysty, obejmujący lata 1961-1991 to klucz do prawidłowej interpretacji pozostałego dorobku pisarza. Autor koncentruje się na takich kwestiach jak sens uprawiania sztuki i pisarstwa w obliczu traumy, jaką przyniósł ze sobą Holocaust. Wśród błyskotliwych uwag nie odczujemy jednak przytłoczenia jednym tematem - Kertesz porusza także takie problemy jak kryzys wiary w boga, sprzeczność ludzkiej natury i to, jaki naprawdę przekaz powinna nieść ze sobą sztuka. Na zachętę dodamy nasz ulubiony cytat: "Muszę być wręcz szalony, żeby myśleć o sztuce. O czym innym zaś myśleć nie warto". Obiecujemy, takich smaczków jest więcej.

3. "Wilk Stepowy" Herman Hesse

To jedna z naszych ulubionych książek. "Wilka stepowego" warto przeczytać chociaż raz w życiu. Podróż z Hermanem Hesse, uhonorowanym literacką Nagrodą Nobla w 1946 roku to wycieczka wgłąb magicznego świata, do którego głównego, skonfliktowanego ze sobą bohatera wprowadza tajemnicza kobieta. Harry Haller ma na co dzień wciąż aktualny dylemat - z jednej strony ma poczucie, że nie przystaje do materialistycznie nastawionego społeczeństwa, a z drugiej nie potrafi się od tego uczucia zdystansować. Choć drzemie w nim wielka wrażliwość, wciąż musi walczyć z zupełnie inną, wręcz wilczą stroną swojej natury. Czy poczucie osamotnienia i niezrozumienia wzbudza w nas instynkt drapieżnika? To nie jedyne pytanie, jakie postawimy sobie podczas lektury.

4. "Pianistka" Elfriede Jelinek

To na pewno nie będzie książka, przy której się odprężycie - a jednak Jelinek to autorka, obok której nie można przejść obojętnie. "Pianistka" to celny strzał w nasze poczucie bezpieczeństwa, powieść uświadamia nam bowiem nieoczywistą rolę wpływu przemocy na społeczeństwo i nas samych. Czy w świecie, w którym dominuje brutalność i siła, słabsze jednostki mają jakąkolwiek szansę? 40-letnia Erika Kohut ugina się pod ciężarem toksycznej relacji z dominującą matką, w wyniku czego staje się zagubioną socjopatką, prowadzącą podwójne życie. Wciąż mieszkając z matką, zawodząc jej i swoje własne niespełnione ambicje muzyczne kobieta wdaje się w ryzykowną, erotyczną relację z jej uczniem. Podległy jej w szkole młody chłopak umiejętnie próbuje odwrócić sytuację podczas ich gwałtownych spotkań. Mroczną stronę pożądania i desperacką rywalizację Jelinek opisuje wulgarnym językiem. Detalicznie oddane sceny przemocy i seksu nadal budzą silny niepokój, mimo, że książka miała swoja premierę w 1983 roku. Choć tytuł próbowano zbagatelizować jako agresywną formę ataku na wartości, krytycy podkreślają jego rolę w demitologizacji postaci matki i ukazaniu subtelnych nieraz reguł, na jakich opiera się patriarchalne społeczeństwo. W 2001 roku książka doczekała się brawurowej filmowej adaptacji w reżyserii Michaela Hanekego.

5. "Wściekłość i wrzask" William Faulkner

Główną siłą "Wściekłości i wrzasku", pierwszej części dwutomowego cyklu Williama Faulknera jest zaskakująca koncepcja książki. Wydana w 1929 roku powieść przewiduje zabieg, z którego korzystali potem wielokrotnie filmowcy - zmianę głównego narratora historii. Ukazane w książce wydarzenia obserwujemy bowiem z perspektywy kilku różnych postaci: mężczyzny z psychicznym upośledzeniem, jego brata aż do momentu popełnienia przez niego samobójstwa, a nawet osoby trzeciej. Opisywana historia upadłej rodziny arystokratycznej, która nie radzi sobie z utratą reputacji i powolnym rozpadem więzi pomiędzy bliskimi sobie niegdyś ludźmi dobrze portretuje nie tylko problemy ówczesnego społeczeństwa ale też stanowi świetny pretekst do eksperymentów literackich, jakich śmiało dopuszcza się autor. Część powieści jest napisana nawet w formie...strumienia świadomości. 

RadioZET.pl/AG