Bogurodzica: TREŚĆ PIEŚNI, autor, streszczenie szczegółowe, opracowanie [WIERSZ, ARCHAIZMY]

Poniżej znajdziecie:

•  Streszczenie ogólne i szczegółowe Bogurodzicy
•  Opracowanie Bogurodzicy
• Wyjaśnienia archaizmów z Bogurodzicy

Bogurodzica: autor, archaizmy [PIEŚŃ, WIERSZ]

Bogurodzica to najstarsza znana polska pieśń religijna i jednocześnie najstarszy zachowany polski tekst poetycki wraz z melodią. Utwór powstał najprawdopodobniej na przełomie XIII i XIV wieku. Pierwszy zapis tekstu pochodzi z 1407, wcześniej tekst mógł krążyć w obiegu ustnym. W 1506 roku tekst Bogurodzicy został dołączony do Statutów Jana Łaskiego. Wówczas zawierał on jednak  błędną informacją, że jej autorem jest św. Wojciech, który nie mógł napisać wiersza, ponieważ nie znał języka polskiego. Autor Bogurodzicy pozostaje nieznany.

Na przestrzeni wieków XIV–XVIII Bogurodzica pełniła także rolę hymnu państwowego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Dziś jest śpiewana jako pieśń patriotyczna.

Lektury na maturę 2020: jakie obowiązują? [OBOWIĄZKOWE, PODSTAWOWE, ROZSZERZONE, Z GWIAZDKĄ]

Bogurodzica: streszczenie, opracowanie, archaizmy

Bogurodzica w pierwotnej postaci liczy 2 strofy. Pierwsza zwraca się bezpośrednio do Najświętszej Marii Panny, a druga z prośbą do Jezusa. Ma charakter meliczny, co znaczy, że jest utworem napisanym do śpiewania. Ułożono ją do istniejącej już, znanej na Zachodzie, melodii z kręgu miłosnych pieśni rycerskich. Melodię tę zapisali benedyktyni, a z ich klasztoru w Sankt Gallen w Alpach trafiła do Polski. Melodia Bogurodzicy ma formę śpiewu chóralnego, wykonywanego a cappella.  

W tekście Bogurodzicy znajdują się liczne archaizmy. Niektóre z nich były nieaktualne już w XV wieku.

Archaizmy leksykalne z Bogurodzicy to m.in. dziela – dla, bożyc – syn Boga, Gospodzin – Pan, zbożny – dostatni, przebyt – bytowanie, istnienie, rodzica – matka, jąż, jegoż – którą, którego, Bogurodzica – matka Boga, już w XV w. mówiło się matka (kogo?, czyja?) Boga, a nie matka (komu?) Bogu, raczy – racz, ziści – pozyskaj, spuści – ześlij.

Bogurodzica: TREŚĆ PIEŚNI

Bogurodzica, dziewica, Bogiem sławiena Maryja!

Twego syna, Gospodzina, matko zwolena Maryja,

Zyszczy nam, spuści nam.

Kiryjelejzon.

Twego dziela krzciciela, Bożyce,

Usłysz głosy, napełń myśli człowiecze.

Słysz modlitwę, jąż nosimy,

A dać raczy, jegoż prosimy,

A na świecie zbożny pobyt,

Po żywocie rajski przebyt.

Kiryjelejzon.

Nas dla wstał z martwych Syn Boży,

Wierzyż w to człowiecze zbożny,

Iż przez trud Bog swoj lud odjął diablej strożej.

Przydał nam zdrowia wiecznego,

Starostę skował pkielnego,

Śmierć podjął, wspominął człowieka pirwego.

Jenże trudy cirzpiał zawierne,

Jeszcze był nie prześpiał zaśmierne,

Aliż sam Bog z martwych wstał.

Adamie, ty Boży kmieciu,

Ty siedzisz u Boga w wiecu,

Domieściż twe dzieci, gdzie krolują anjeli.

Tegoż nas domieściż, Jezu Chryste miły,

Bychom z Tobą byli,

Gdzież się nam radują szwe niebieskie siły.

Była radość, była miłość, było widzienie

Tworca anjelskie bez końca,

Tuć się nam zwidziało diable potępienie.

Ni śrzebrzem, ni złotem

Nas diabłu otkupił,

Swą mocą zastąpił.

Ciebie dla, człowiecze, dał Bog przekłoć sobie

Ręce, nodze obie.

Kry święta szła z boka na zbawienie tobie.

Wierzyż w to, człowiecze, iż Jezu Kryst prawy,

Cirzpiał za nas rany,

Swą świętą krew przelał za nas, krześcijany.

O duszy o grzeszne sam Bog pieczą ima,

Diabłu ją otyma,

Gdzie to sam kroluje, k sob[ie] ją przy[i]ma.

Maryja dziewice, prośmy synka twego

Króla niebieskiego,

Aza nas uchowa ote wszego złego.

Amen...

... tako Bog Daj,

Bychom szli szwyćcy w raj.

Lektury 2020: z gwiazdką. Które lektury na maturę 2020 są ogwiazdkowane? 

Lista lektur z gwiazdką, czyli obowiązkowych, zawiera łącznie 13 pozycji. Książki ogwiazdkowane musi znać każdy przystępujący do matury 2020. Oto lista lektur z gwiazdką:

Listy ogwiazdkowane z zakresu liceum:

1.  Jan Kochanowski , wybrane fraszki, Treny (V, VII,VIII)
2.  Ignacy Krasicki, wybrane bajki
3.  Aleksander Fredro, Zemsta
4.  Adam Mickiewicz, Dziady cz. II
5.  Henryk Sienkiewicz, wybrana powieść historyczna (Quo vadis, Krzyżacy, Potop
6. Bogurodzica
7.  Jan Kochanowski, wybrane pieśni, treny (inne niż w gimnazjum), psalmy
8.  Adam Mickiewicz, Dziady cz. III
9.  Adam Mickiewicz, Pan Tadeusz
10.  Bolesław Prus, Lalka
11.  Stanisław Wyspiański, Wesele
12.  Bruno Schulz, wybrane opowiadanie
13.  Witold Gombrowicz, Ferdydurke

RadioZET.pl/PZ