Trybunał Stanu: kompetencje, ustawa, zasady. Jaki jest skład Trybunału? [DEFINICJA, KONSTYTUCJA]

Trybunał Stanu: definicja [KONSTYTUCJA]

Trybunał Stanu (TS) to konstytucyjny organ władzy sądowniczej w Polsce, którego główne zadanie polega na egzekwowaniu odpowiedzialności najwyższych organów i urzędników państwowych za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, jeśli czyn ten nie wyczerpuje znamion przestępstwa (inaczej: popełnienie deliktu konstytucyjnego) oraz za przestępstwa pospolite i skarbowe w przypadku prezydenta RP.

Trybunał Stanu: członkowie

Obecni członkowie Trybunału Stanu to: 

Okres XII (od 2019). Przewodnicząca: Małgorzata Gersdorf (2019–2020), Małgorzata Manowska (od 2020)

Członkowie: Piotr Andrzejewski, Marek Chmaj, Roman Budzinowski, Marek Czeszkiewicz, Jacek Dubois, Sebastian Gajewski, Zdzisław Gawlik, Jan Jobs, Piotr Jóźwiak, Czesław Kłak, Andrzej Kojro, Iwona Olejnik, Witold Pahl, Bogdan Szlachta, Paweł Śliwa, Jerzy Wierchowicz, Maciej Zaborowski, Tomasz Zalasiński.

KONSTYTUCJA RP: treść. Co Konstytucja mówi o wyborach prezydenckich?

Trybunał Stanu: zasady [USTAWA, KONSTYTUCJA]

Konstytucja określa zasady, które decydują o tym kiedy i z jakich przyczyn można postawić przed Trybunałem Stanu najważniejsze osoby w kraju. Wg. artykułu 198 ustawy zasadniczej przed Trybunałem mogą stanąć:

• Prezydent RP – za naruszenie Konstytucji lub ustawy, ale też za przestępstwa pospolite i skarbowe, przy czym odpowiedzialność ta ma charakter wyłączny (prezydent może być karany tylko przez Trybunał Stanu),
• Marszałek Sejmu i Marszałek Senatu wykonujący obowiązki Prezydenta RP – za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
• Prezes Rady Ministrów i członkowie Rady Ministrów – za naruszenie Konstytucji lub ustawy oraz za przestępstwa związane z pełnioną przez nich funkcją,
• prezes NBP – za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
• prezes NIK – za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
• członkowie KRRiT – za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
• kierownicy ministerstw – za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
• Naczelny dowódca sił zbrojnych – za naruszenie Konstytucji lub ustawy,
• posłowie i senatorowie – za naruszenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, która polega na osiąganiu korzyści majątkowych ze Skarbu Państwa oraz za naruszenie zakazu nabywania majątku ze Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego.

By postawić przed Trybunałem Stanu prezydenta, ministra, czy posła potrzebny jest wniosek Zgromadzenia Narodowego, grupy posłów, senatorów, lub sejmowej komisji śledczej. Jakie warunki muszą zostać spełnione, by do tego doszło? 

Zgromadzenie Narodowe:

• o w odniesieniu do Prezydenta RP wniosek w tej sprawie musi podpisać co najmniej 1/4 (140) członków ZN, a decyzja o postawieniu Prezydenta przed Trybunałem Stanu zapada, jeśli zagłosuje za nią co najmniej 2/3 (374) członków ZN.

Sejm:

• w odniesieniu do prezesa i członków Rady Ministrów, wniosek w tej sprawie może złożyć co najmniej 1/4 (115) posłów lub Prezydent RP, a decyzja o postawieniu członka Rady Ministrów przed Trybunałem Stanu zapada, jeśli zagłosuje za nią co najmniej 3/5 (276) posłów.
• w odniesieniu do Prezesa NBP, Prezesa NIK, członków KRRiT oraz Naczelnego dowódcy sił zbrojnych, wniosek w tej sprawie może złożyć co najmniej 1/4 (115) posłów lub Prezydent RP (za kontrasygnatą), a decyzja o postawieniu przed Trybunałem Stanu zapada bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów w Sejmie.
• o w odniesieniu do posłów, wniosek w tej sprawie może złożyć Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, a decyzja o postawieniu posła przed Trybunałem Stanu zapada bezwzględną większością głosów w Sejmie.

Senat:

• o w odniesieniu do senatorów, wniosek w tej sprawie może złożyć Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, a decyzja o postawieniu senatora przed Trybunałem Stanu zapada bezwzględną większością głosów w Senacie.

Komisja Śledcza:

• Wniosek o postawienie przed Trybunałem Stanu może złożyć też sejmowa komisja śledcza w odniesieniu do Prezesa NBP, Prezesa NIK-u, członków KRRiT oraz Naczelnego dowódcy sił zbrojnych, jeśli zostanie on poparty przez co najmniej 2/3 składu Komisji, w obecności co najmniej połowy jej członków. Aby któryś z wymienionych podmiotów stanął przed Trybunałem Stanu, podobnie jak w przypadku wniosku złożonego przez posłów, musi on zostać poparty w trakcie głosowania bezwzględną większością głosów w Sejmie.

Trybunał Stanu może orzekać kary:

• utraty czynnego i biernego prawa wyborczego,
• utraty wszystkich lub niektórych orderów, odznaczeń i tytułów honorowych,
• zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych i organizacjach społecznych,
• pozbawienia mandatu poselskiego (od 2 do 10 lat),
• utraty zajmowanego stanowiska, z którego pełnieniem związana jest odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu,
• za przestępstwa i przestępstwa skarbowe – kary przewidziane w ustawach.

Wyrok wydany przez Trybunał Stanu jest ostateczny – nie ma w Polsce innego organu władzy, który mógłby go ewentualnie uchylić. Ponadto Trybunał Stanu jest jedynym wydającym wyroki organem władzy sądowniczej, od których Prezydent RP nie może zastosować ułaskawienia wobec osoby skazanej.

Trybunał Stanu: zarobki

Zarobki sędziów Trybunału Stanu nie zostały oficjalnie podane.

Program wyborczy Rafała Trzaskowskiego: POGLĄDY, POSTULATY

Trybunał Stanu: Antoni Macierewicz, Rafał Trzaskowski, Donald Tusk 

Rafał Trzaskowski zapowiedział we wtorek (16.06), że jeśli zostanie prezydentem, złoży w Sejmie wniosek o postawienie b. szefa MON Antoniego Macierewicza przed Trybunałem Stanu. W jego ocenie rządy PiS doprowadziły do osłabienia zdolności obronnych Polski.  

- Chaos, uznaniowość przy podejmowaniu decyzji, czystki polityczne, prześladowania, niestety, również chore ambicje. To wszystko doprowadziło do sytuacji bez precedensu, do osłabienia naszych zdolności obronnych - powiedział.

Do zarzutów Trzaskowskiego odniosło się MON na Twitterze. - Przypominamy, że dzięki szefowi MON Mariuszowi Błaszczakowi każdego roku wydajemy co najmniej 2 proc. PKB na obronność, a dzięki inicjatywie prezydenta A. Dudy wydatki na obronność będą rosły do 2,5 proc. PKB - poinformował resort. Przypomniał ponadto, że w Polsce stacjonują żołnierze NATO, a dzięki podpisanym przez prezydentów Dudę i Donalda Trumpa deklaracjom, liczba wojsk USA zostanie zwiększona.
 MON zwróciło ponadto uwagę, że Wojsku Polskiemu ufa 83 proc. Polaków, co - jak podkreślono - jest "najlepszym wynikiem od lat".

Do zarzutów wobec Macierewicza odniósł się też Radosław Fogiel, zastępca rzecznika PiS. - Rozumiem zapowiedzi kandydata KO na prezydenta Rafała Trzaskowskiego jako próbę mobilizacji swojego twardego elektoratu, tzw. twardego anty-PiS-u, dla którego Antoni Macierewicz jest wrogiem publicznym nr 1. Pan minister Macierewicz zasłużył się dla polskiej obronności. Rozpoczął procesy modernizacyjne, które dzisiaj kontynuuje pan minister (obrony narodowwej) Mariusz Błaszczak – powiedział. Wśród wcześniejszych zasług Macierewicza Fogiel wymienił też rozwiązanie WSI i działalność opozycyjną w PRL.

Wybory 2020: lista kandydatów. Na kogo głosować w wyborach prezydenckich w Polsce? [KANDYDACI]

 RadioZET.pl/PAP/PAB