Sól przerywa ciążę, a pieprz odgania zjawy. W to kiedyś wierzyli Polacy
Te dwie przyprawy znajdziemy w niemal każdej polskiej kuchni. Sól i pieprz to duet doskonały. Nadają smak potrawom i mają działanie lecznicze. Nie wszyscy zdają sobie jednak sprawę z tego, jak niezwykłą rolę odegrały w polskiej historii. Przez wieki przypisywano im własności, o których dziś większość z nas nie ma pojęcia.
Sól przerywa ciążę, a pieprz odgania zjawy. W to kiedyś wierzyli Polacy
Sól to niemal czysty chlorek sodu (NaCl) pozyskiwany poprzez odparowywanie solanki, czyli wodnego roztworu kamiennego. Kryształki soli są bogate w wiele wartościowych składników, takich jak magnez, jod, link czy selen, dzięki czemu wspiera ona nasze zdrowie. W dawnych czasach ludzie nie mogliby bez niej przetrwać – ma silne własności konserwujące, dzięki którym jedzenie długo zachowuje przydatność do spożycia. Już od starożytności wydobywano ją więc wszędzie, gdzie było to możliwe.
Sól odegrała niezwykle istotną rolę w rozwoju handlu. Kiedyś nazywano tę przyprawę „białym złotem” – była symbolem statusu społecznego, a nawet środkiem płatniczym. W Biblii symbolizowała boską ofiarę, siłę duchową, oczyszczenie. Jezus łączył swoich uczniów z solą, mówiąc „Wy jesteście solą ziemi” (Mt, 5:13). W Księdze Mojżeszowej znajduje się natomiast zapis: „Każdą twoją ofiarę z pokarmów posolisz; żadnej twojej ofiary z pokarmów nie pozbawisz soli przymierza Boga twego. Przy każdej ofierze swojej składać będziesz i sól” (3 Mż, 2:11). Odegrała ona ważną rolę w religii chrześcijańskiej, co doprowadziło do powstania wielu pogańskich wierzeń.
Quiz: Quiz. Co straszy na wsi? W te zabobony wierzyły nasze babcie
W co wierzyli Słowianie? Przesądy związane z solą wynikały z tego, że jej podstawowym znaczeniem były zmiany: rozpuszcza się w wodzie i znika, ale po odparowaniu cieczy znów możemy ją zobaczyć. Miała więc wspierać ludzi rozpoczynających nowy etap w życiu (np. nowożeńców), a po śmierci odprowadzać w zaświaty. Przez wieki panowało przekonanie, że nie wolno podarować soli ciężarnej kobiecie, bo doprowadzi to do poronienia.
Czy znacie przesąd o tym, że rozsypana sól oznacza kłótnię? Tak ma się dziać tylko wtedy, gdy dzieje się to przez przypadek. Według ludowych wierzeń obecność soli w domu oczyszcza atmosferę i zapobiega awanturom. Wyjątek jednak stanowi pożyczanie jej od sąsiadów. Najczęstszym przekonaniem związanym z magicznym zastosowaniem soli była jej umiejętność przyciągania pieniędzy. Korzystano z jej własności, by się wzbogacić. Aby to zrobić, należało:
- rozsypać sól przy drzwiach wejściowych do swojego domu,
- umieścić odrobinę soli w kątach pomieszczeń,
- nosić woreczek z solą w portfelu.
Magiczne własności soli i pieprzu. Polacy nie mają o tym pojęcia
Pieprz (Piper) to roślina z gatunku rodziny pieprzowatych (Piperaceae), wytwarzająca pnącza pokryte owocami. Ich pestki są wykorzystywane do produkcji potrawy. W polskiej kuchni wykorzystujemy odmianę czarną (Piper nigrum), ale można wyróżnić wiele innych odmian: pieprz biały, czerwony, zielony… Wszystkie mają niezwykle silny zapach - olejek eteryczny z czarnego pieprzu działa na człowieka uspokajająco i rozluźniająco, pomaga rozładować napięcia, a także zwiększa pewność siebie i koncentrację. Z tego powodu pośród ludzi powstało przekonanie, że ma działanie ochronne.
Kiedyś uważano, że istoty spoza tego świata można odstraszyć silnym zapachem. W dawnej Polsce powtarzano, że wampiry nie są w stanie znieść zapachu czosnku i pieprzu. Przyprawa chroniła przed nieproszonymi gośćmi – zjawami i demonami, a nawet oddalała wrogów. Nasi przodkowie rozgryzali ziarenko pieprzu, kiedy chcieli dodać sobie odwagi. Można też było nosić ją przy sobie jako talizman. Istnieje też przekonanie, że jeśli zabierzemy pieprz na miłosną schadzkę, pomoże nam to w uwiedzeniu kochanka.
Dziś mało kto zastanawia się nad symbolicznym znaczeniem soli czy pieprzu. Kiedyś jednak uznawano je za niezwykły element codzienności. Czy jednak rzeczywiście już nie pamiętamy o dawnych wierzeniach? Warto pomyśleć chociażby o koszyczku wielkanocnym, w którym umieszczamy co roku sól i pieprz. To symbole nieśmiertelności – odstraszają zło z naszego życia i przypominają o tym, że cierpienie można pokonać.
Źródło: Radio ZET/ Wikipedia/ Harvard Health Publishing/ National Health Service/ The Compleat Botanica
Tu się dzieje
